120 cm x 100 cm Teknik : Yağlıboya
AK ANA
Ak ‘lık tanrıçalara özgü bir renk
sembolüdür ve cennette oturan tanrıçalara “aktu” yani “aklılar” denir. Bunlar
göğün üçüncü katında oturur . Türk mantık sistemine göre “ak” batının, Ay ve
Venüs’ün yerleştirildiği konumdadır. Ay, ana tanrıça arketipinin göksel
karşılığıdır. Ak ananın Ülgen’e yaratma emrini verip tekrar sulara gömülmesi,
Ay ve Ayın döngüleri ile ilişkilendirilebilir.
Göklerin emri ile, bulunca Ülgen durak,
Artık vakit gelmişti, gökleri yaratacak!
Ülgen hep düşünmüştü, ta göklere bakarak:
Bir dünya istiyorum, bir soyla yaratayım!
Bu dünya nasıl olsun, ne boyla yaratatım!
Bunun çaresi nedir, ne yolla yaratatacağım
Bir Ak Ana (Ak Ene) var idi, yaşardı su içinde,
Ülgene şöyle dedi, göründü su yüzünde:
Yaratmak istiyorsan, sen de bir şeyler Ülgen,
Yaratıcı olarak, şu kutsal sözü öğren!
De ki hep,Yaptım oldu!Başka bir şey söyleme!
Hele yaratır iken,Yaptım olmadı!Deme!
Ak Ana bunu dedi, sonra kayboluverdi.
Ülgenin kulağından bu buyruk hiç çıkmadı,
İnsana bu öğüdü iletmekten bıkmadı:
Dinleyin, ey insanlar! Varı yok demeyiniz!
Varlığa yok deyip de, yok olup gitmeyiniz.
Türk efsanelerinde çok çeşitli yaradılış motifi var 4 Buna rağmen ana motif
birbirlerine benziyor. İlk olarak evren büyük bir sudan oluşuyor. Tanrı Ülgen,
bazısında insan olan kişi, bazısında şeytan olan Erlik ile bu suların üzerinde
uçuyor. Birinde denizden bir taş çıkarak Ülgen’e konacak bir yer oluyor. Başka
birinde Erlik, diğerinde kişi, bir diğerinde ise yaban ördeği suyun içinden
toprağı çıkararak yeri meydana getiriyor.
Bir başkasında ise Su içindeki tanrıça Akana veya Ak-ene, Ülgen’e yeri ve
göğü nasıl yaratacağını söylüyor (s. 332). Ülgen de yere ve göğe “ol” diyor,
onlar da oluyorlar (s. 433).
Ülgenin yer ve göğe “olun” demesi ve evreni 6 günde yaratarak yedinci gün
dinlenmesi Tevrat ve Kur’an’daki Allahın “ol” diyerek yeri göğü 6 günde
yaratması ve yedinci günü dinlenmesi motifi ile paraleldir.
Muazzez İLMİYE ÇIĞ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder